Phân tích một bài luận từng khiến hội đồng tuyển sinh Harvard kinh ngạc
- Chuẩn bị & Nộp đơn
Bạn ao ước được vào Harvard? Hãy học hỏi từ bài luận thành công này để tăng cơ hội của chính mình.
Được thành lập cách đây gần 400 năm, Harvard là một trong những trường đại học danh tiếng nhất thế giới. Ngôi trường này thậm chí có lịch sử còn dài hơn cả nước Mỹ, và trong suốt toàn bộ lịch sử Hoa Kỳ, Harvard luôn là ngôi trường dẫn đầu về giáo dục. Harvard chỉ chấp nhận những sinh viên trong nước và quốc tế xuất sắc nhất. Điểm số xuất sắc hay các hoạt động ngoại khóa thú vị vẫn chưa đủ để được nhận vào Harvard. Để học tại đây, một sinh viên phải thực sự nổi bật. Và đó chính xác là những gì Eric Ngugi Muthondu đã thể hiện trong bài luận xuất sắc này. Hãy đọc bài luận bên dưới và những ghi chú của chúng tôi để học hỏi từ kinh nghiệm của Eric.
Một cuộc dạo bước giữa miền quê
Một lần nữa, chúng tôi lại giới thiệu một bài luận của sinh viên nhập cư. Trên tư cách một sinh viên quốc tế, bạn có thể học hỏi từ cách tác giả kể về quá khứ và văn hóa của mình với những độc giả chưa quen thuộc với nó. Một trong những điều thú vị nhất mà Eric Ngugi Muthondu thực hiện ở đây là trình bày toàn bộ bài luận như một chuyến dạo bước qua một miền quê, mang đến cho ta những ngẫm nghĩ và kỷ niệm dọc đường của anh.
Chúng tôi sẽ trích dẫn toàn bộ bài luận bằng tiếng Anh. Bạn nên đọc toàn văn. Sau đó, ta sẽ cùng phân tích cặn kẽ để xem vì sao đó là một bài luận hay và thành công. Từ đó, chúng tôi sẽ rút ra một vài bài học kinh nghiệm để bạn có thể áp dụng kể câu chuyện của riêng mình, theo cách của riêng mình.
Bài luận
My grandmother hovers over the stove flame, fanning it as she melodically hums Kikuyu spirituals. She kneads the dough and places it on the stove, her veins throbbing with every movement: a living masterpiece painted by a life of poverty and motherhood. The air becomes thick with smoke and I am soon forced out of the walls of the mud-brick house while she laughs.
As for me, I wander down to the small stream at the ridge on the farm’s edge, remembering my father’s stories of rising up early to feed the cows and my mother’s memories of the sweat on her brow from hours of picking coffee at a local plantation.
Life here juxtaposes itself profoundly against the life I live in America; the scourge of poverty and flickering prosperity that never seem to coalesce. But these are the two worlds I have inherited, and my existence in one is not possible without the other. At the stream, I recollect my other life beyond this place. In America, I watch my father come home every night, beaten yet resilient from another day of hard work on the road. He sits me and my sister down, and though weary-eyed, he manages the soft smile I know him for and asks about our day.
My sister is quick to oblige, speaking wildly of learning and mischief. In that moment, I realize that she is too young to remember our original home: the old dust of barren apartment walls and the constant roar outside of life in the nighttime.
Soon after, I find myself lying in bed, my thoughts and the soft throb of my head the only audible things in the room. I ponder whether my parents — dregs floating across a diasporic sea before my time — would have imagined their sacrifices for us would come with sharp pains in their backs and newfound worries, tear-soaked nights and early mornings. But, it is too much to process. Instead, I dream of them and the future I will build with the tools they have given me.
Realizing I have mused far too long by the water’s edge, I begin to make my way back to the house. The climb up the ridge is taxing, so I carefully grip the soil beneath me, feeling its warmth surge between my fingers. Finally, I see my younger cousins running around barefoot endlessly and I decide to join their game of soccer, but they all laugh at the awkwardness of the ball between my feet. They play, scream and chant, fully unaware of the world beyond this village or even Nairobi, but I cannot blame them. My iPhone fascinates them and they ask to see my braces, intently questioning how many “shillings” they cost. I open my mouth to satisfy their curiosity, but my grandmother calls out, and we all rush to see what she has made.
When I return, the chapatis are neatly stacked on one another, golden-brown disks of sweet bread that are the completion of every Kenyan meal. Before my grandmother can ridicule me in a torrent of Kikuyu, I grab a chapati and escape to find a patch of silky grass, where I take my first bite. Each mouthful is a reminder that my time here will not last forever, and that my success or failure will become a defining example for my sister and relatives.
The rift between high school and college is wide, but it is one I must cross for those who have carried me to this point. The same hope that carried my parents over an ocean of uncertainty is now my fuel for the journey toward my future, and I go forward with the radical idea that I, too, can make it. Savoring each bite, I listen to the sound of neighbors calling out and children chasing a dog ridden with fleas, letting the cool heat cling to my skin.
Phân tích cụ thể từng câu
Giờ bạn đã đọc xong bài luận, và ta hãy cùng đọc từng câu để hiểu Eric đã làm gì viết được bài luận như thế. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng, bài luận này chỉ là một ví dụ mà thôi. Mỗi học sinh đều khác biệt và những lựa chọn của Eric trong bài luận này có thể không phù hợp với bạn.
Dù sao đi nữa, đây là một bài luận hay. Và ngay cả khi bài luận của bạn đi theo một hướng khác thì bạn vẫn có thể học được rất nhiều từ những gì Eric đã viết.
Đôi khi, tất cả những gì bạn cần là kể một câu chuyện
My grandmother hovers over the stove flame, fanning it as she melodically hums Kikuyu spirituals.
Phần lớn những điểm mà Eric thực hiện tốt nhất trong bài luận này đã được thể hiện rõ ràng trong đoạn đầu tiên và câu đầu tiên. Anh bắt đầu bài luận của mình ngay giữa một khung cảnh, với bà ngoại đang nấu ăn và ngân nga những bài dân ca bằng thứ ngôn ngữ mà nhiều độc giả có thể không thân thuộc.
Một câu văn có vẻ giản đơn, nhưng chỉ một câu thôi mà ta học được nhiều điều. Chẳng hạn như:
- Người viết có mối liên hệ sâu sắc với gia đình, và ta có thể mong đợi gia đình sẽ có vai trò trong bài viết này.
- Người viết xuất thân từ một hoàn cảnh có vẻ khá khó khăn, hoặc chí ít là không hiện đại, vì bà của anh đang nấu bằng lửa nhóm ngoài.
- Người viết là một sinh viên quốc tế hoặc một người nhập cư, vì anh mở đầu bài luận bằng hình ảnh bà ngoại đang hát bằng một ngôn ngữ khác.
Thì hiện tại có thể khiến câu chuyện và bài luận nhiều năng lượng hơn.
She kneads the dough and places it on the stove, her veins throbbing with every movement: a living masterpiece painted by a life of poverty and motherhood.
Một trong những điều mà học sinh Việt thường gặp khó khăn là quyết định xem khi nào nên dùng các thì đa dạng – quá khứ, hiện tại, hiện tại tiếp diễn. Thông thường, khi nghĩ đến một câu chuyện, chúng ta nghĩ về thì quá khứ. Nhưng một câu chuyện có nhất thiết phải ở thì quá khứ?
Câu trả lời là không. Trên thực tế, nhiều câu chuyện tiếng Anh được viết ở thì hiện tại. Điều này mang lại cho câu chuyện nhiều năng lượng và cảm giác tức thời, rằng những sự kiện trong chuyện đang diễn ra ngay lúc đó. Đây chính xác là điều Eric đã thực hiện. Ta đang đọc câu thứ hai đoạn mở bài, và bạn có thể thấy thì hiện tại đã đặt chúng ta vào đúng thời điểm khi bà tác giả đang nhào bột.
Chi tiết nhỏ lại kể được rất nhiều.
The air becomes thick with smoke and I am soon forced out of the walls of the mud-brick house while she laughs.
Ta đang ở câu thứ ba, khi Eric phải ra khỏi lều vì khói. Bạn có thể tự hỏi, tại sao đây lại là một chi tiết thú vị? Chúng ta học được gì từ nó?
Chi tiết này cho thấy, đây là nhà của Eric, nhưng nơi đó không hẳn dành cho anh. Anh không thể chịu được khói trong ngôi nhà nhỏ. Trong khi bà anh lại coi điều này là hoàn toàn bình thường. Bà còn cười khi thấy Eric bỏ ra ngoài.
Chỉ sau một đoạn văn gồm ba câu, ta đã có một bức tranh rất rõ ràng về một nơi xa lạ với những chi tiết cực kỳ cụ thể. Ta đã có hình dung về tác giả và người bà của mình, và ta có cảm giác rằng tác giả không thực sự thuộc về nơi mình ở.
Đưa độc giả lên đường.
As for me, I wander down to the small stream at the ridge on the farm’s edge, remembering my father’s stories of rising up early to feed the cows and my mother’s memories of the sweat on her brow from hours of picking coffee at a local plantation.
Đây là toàn bộ đoạn thứ hai, cũng chỉ dài một câu. Người viết thực hiện ba điều quan trọng ở đây:
- Anh giới thiệu về mẹ mình
- Anh giới thiệu về cha mình
- Anh kể cho ta nghe nhiều hơn về gia đình
Nhưng hãy chú ý rằng, Eric vẫn đang kể câu chuyện – anh ấy vẫn đang sử dụng thì hiện tại. Anh bước ra khỏi túp lều nồng nặc khói bếp, rồi anh đi bộ đến con suối ở rìa trang trại. Vừa đi anh vừa nhớ lại những câu chuyện mà cha mẹ anh đã kể.
Đôi khi, khi bạn kể chuyện, cách tốt nhất để dẫn dắt câu chuyện là di chuyển nhân vật của bạn từ nơi này sang nơi khác. Chúng ta có thể hình dung Eric trong đầu khi anh di chuyển như thế. Và ta cảm thấy mình đang ở ngay đó với anh.
Làm rõ những ngụ ý
Life here juxtaposes itself profoundly against the life I live in America; the scourge of poverty and flickering prosperity that never seem to coalesce. But these are the two worlds I have inherited, and my existence in one is not possible without the other.
Chúng tôi đã dành lời khen này trước đó, rằng tác giả đã kể một câu chuyện thú vị. Nhưng một điểm mạnh nữa của bài luận này là sự mạch lạc của nó – tác giả trực tiếp giải quyết câu hỏi trọng tâm của đời mình: đâu mới là nhà của tôi?
Chỉ kể một câu chuyện về sự không hòa nhập là chưa đủ. Tác giả cần cho hội đồng tuyển sinh thấy rằng họ đang suy nghĩ sâu sắc về câu chuyện đời mình. Đó chính xác là những gì Eric làm ở đây khi anh bày tỏ, cả hai thế giới của anh (Kenya và Mỹ) dường như không khớp nhau, nhưng cần cả hai để anh ấy hiểu mình là ai. .
Đừng kể suông
In America, I watch my father come home every night, beaten yet resilient from another day of hard work on the road. He sits me and my sister down, and though weary-eyed, he manages the soft smile I know him for and asks about our day.
My sister is quick to oblige, speaking wildly of learning and mischief. In that moment, I realize that she is too young to remember our original home: the old dust of barren apartment walls and the constant roar outside of life in the nighttime.
Sau khi trực tiếp nhắc tới xung đột trọng tâm trong cuộc đời mình, Eric đưa ta trở lại câu chuyện chính. Nhưng bây giờ, anh chuyển sang một khung cảnh ở Mỹ, khi cha anh trở về nhà sau một ngày vất vả. Có vẻ như chỉ Eric mới nhận ra cha anh đang kiệt sức vì làm việc, còn em gái anh không nhận ra điều đó. Em gái anh còn quá nhỏ để nhớ được những ngày đầu khó khăn của họ ở miền thôn quê Kenya.
Đây là một cảnh tuyệt vời chứng minh lời khuyên kinh điển dành cho người viết: “Đừng kể suông”.
Eric có thể chỉ đơn giản mô tả cha anh là người tận tụy và tốt bụng, còn em gái là người hoạt bát và thông minh. Nhưng không, anh cho ta thấy một khung cảnh ngắn mà đáng nhớ, bạn có thể học hỏi từ đó.
Hãy làm một bài tập là thử viết ra những gì bạn biết được về cha và em gái của Eric, chỉ từ cuộc tương tác ngắn được mô tả ở trên.
Mọi thứ không bao giờ đơn giản như vẻ ngoài.
Soon after, I find myself lying in bed, my thoughts and the soft throb of my head the only audible things in the room. I ponder whether my parents — dregs floating across a diasporic sea before my time — would have imagined their sacrifices for us would come with sharp pains in their backs and newfound worries, tear-soaked nights and early mornings.
Ta đã tới được rà nửa bài luận. Eric đã kể cho ta một câu chuyện thú vị về chuyến thăm bà mình ở Kenya cũng như về cuộc sống của gia đình anh ở Mỹ. Anh ấy đã chia sẻ về sự giằng co giữa hai nơi chốn chính là cốt lõi danh tính của anh.
Nhưng đọc từ đầu tới giờ, ta dễ có cảm giác Kenya là nơi “vất vả”, “tồi tệ”, còn Mỹ là nơi “thuận tiện”, “tốt đẹp”. Eric không muốn đơn giản hoá điều đó. Anh không phân biệt hay nơi một cách nhị nguyên như vậy, mà cố gắng mô tả những gian khó mà cha mẹ anh trải qua khi xây dựng cuộc sống mới ấy ở Mỹ.
Nhận thức được sự phức tạp này giúp hội đồng tuyển sinh nhìn thấy khía cạnh trưởng thành, chu đáo nơi Eric.
Hãy chủ động và lạc quan
But, it is too much to process. Instead, I dream of them and the future I will build with the tools they have given me.
Sau khi chia sẻ cảm giác giằng xé giữa hai miền đất cũng như kể về những hy sinh mà cha mẹ anh đã phải chịu đựng để đưa anh tới Mỹ, tác giả chuyển sang tông giọng lạc quan hơn. Phần lớn bài luận này kể về quá khứ của Eric và gia đình anh. Vì thế, khi tác giả chuyển sang hình dung về tương lai thì nó tạo nên một luồng gió mới.
Những tiểu tiết gợi cảm giác sẽ làm cho bài viết của bạn trở nên sống động
Realizing I have mused far too long by the water’s edge, I begin to make my way back to the house. The climb up the ridge is taxing, so I carefully grip the soil beneath me, feeling its warmth surge between my fingers.
Sau khi dành phần thân bài luận để ngẫm nghĩ về những câu hỏi lớn như sự thuộc về một cộng đồng hay danh tính một con người, tác giả trở lại kể truyện. Lần này, anh đang ở trang trại của gia đình ở Kenya.
Hãy xem những chi tiết đầy gợi cảm này đã làm cho bài viết trở nên sống động như thế nào. Độc giả có thể cảm nhận được cách lớp đất mềm lún dưới bàn chân tác giả, hay cách mà đất siết chặt giữa những ngón tay anh. Những chi tiết mang tính cảm giác như thế làm bài viết trở nên sinh động.
Sự lặp lại đôi khi mang tới hiệu quả mạnh mẽ
Finally, I see my younger cousins running around barefoot endlessly and I decide to join their game of soccer, but they all laugh at the awkwardness of the ball between my feet. They play, scream and chant, fully unaware of the world beyond this village or even Nairobi, but I cannot blame them. My iPhone fascinates them and they ask to see my braces, intently questioning how many “shillings” they cost. I open my mouth to satisfy their curiosity, but my grandmother calls out, and we all rush to see what she has made.
Người viết thường được khuyên không nên lặp lại quá nhiều. Nhưng nếu biết cách lặp lại chính xác, thì sự lặp lại mang tới hiệu quả không ngờ. Trước đó, tác giả đã cho ta thấy anh giống như một con cá bị đưa ra ngoài bể nước – anh là kẻ lạc loài, không thực sự thuộc về nơi anh sinh ra. Ở đây, cách họ hàng nhỏ tuổi tương tác với anh một lần nữa nhấn mạnh thông điệp đó.
Không có thông tin gì mới trong đoạn này. Tuy nhiên, nó bổ sung thêm rất nhiều màu sắc và chi tiết cho những gì chúng ta đã biết từ trước.
Đầu cuối tương ứng
When I return, the chapatis are neatly stacked on one another, golden-brown disks of sweet bread that are the completion of every Kenyan meal. Before my grandmother can ridicule me in a torrent of Kikuyu, I grab a chapati and escape to find a patch of silky grass, where I take my first bite. Each mouthful is a reminder that my time here will not last forever, and that my success or failure will become a defining example for my sister and relatives.
Bài luận này đang đi tới hồi kết, và bạn có thể xem cách mà tác giả đã đưa ta đi một vòng tròn ra sao. Câu chuyện của tác giả bắt đầu trong một túp lều, nơi anh nấu ăn với bà ngoại, và ở đoạn gần kết, tác giả lại quay lại đó. Chỉ có một vài điều quan trọng đã thay đổi.
- Ta đã thực hiện một cuộc hành trình nhỏ xuyên qua trang trại với Eric
- Ta đã biết về cuộc đấu tranh của anh ấy để biết mình là ai
- Ta đã biết cha mẹ anh đã hy sinh bao nhiêu cho anh
Và ta đã được gặp rất nhiều thành viên khác trong gia đình anh — từ bố mẹ, chị gái, đến cả anh em họ nhỏ tuổi hơn.
Hình ảnh Eric trốn khỏi túp lều ở đầu bài luận là một hình ảnh có phần trẻ con. Nhưng hình ảnh Eric trở về túp lều ở cuối là hình ảnh của một chàng trai trưởng thành, đang nghĩ về trách nhiệm của mình với gia đình.
Cái kết mở
The rift between high school and college is wide, but it is one I must cross for those who have carried me to this point. The same hope that carried my parents over an ocean of uncertainty is now my fuel for the journey toward my future, and I go forward with the radical idea that I, too, can make it. Savoring each bite, I listen to the sound of neighbors calling out and children chasing a dog ridden with fleas, letting the cool heat cling to my skin.
Đoạn cuối trong bài luận một lần nữa thể hiện nhiều ưu điểm mà Eric đã thể hiện từ đầu. Anh đã viết rất hay về quá trình chuyển đổi của mình, từ Kenya đến Mỹ và từ thời thơ ấu đến khi trưởng thành.
Nhưng phần hay nhất ở cái kết này là việc anh giữ ta ở lại khung cảnh đó, để ta cùng tận hưởng khoảnh khắc yên tĩnh bình lặng này khi anh lắng nghe những âm thanh ngoài trang trại và thưởng thức bánh mì của bà ngoại. Đó là một cái kết đầy duyên dáng và tao nhã.
Hãy tin rằng, mọi điều tác giả đã làm, bạn đều có thể thực hiện theo. Bạn có nghĩ ra một khung cảnh nào cũng tạo nên khoảnh khắc gây ấn tượng mạnh như thế không? Chẳng hạn như một khung cảnh khi bạn ngồi trong quán cà phê với ba mình và ngắm nhìn những hàng cây nở hoa ở Hà Nội? Hay một khung cảnh khi bạn xem ông bà chuẩn bị mâm cơm thắp hương trên bàn thờ? Những chi tiết có vẻ rất thân thuộc với bạn nhưng sẽ cực kỳ lý thú với người đọc.
Hãy thực hiện một bài tập là tưởng tượng ra một khung cảnh tương tự, và ngẫm nghĩ về tương lai của mình. Suy nghĩ ấy là gì? Và bạn nhìn thấy tương lai nào khi nhìn ngắm khung cảnh ấy?
