Học hỏi cách viết luận từ một bài luận được nhận vào Đại học Stanford
- Chuẩn bị & Nộp đơn
Ngôi trường mơ ước của bạn định nghĩa thành công như thế nào?
Bạn đã lên xong danh sách trường mình muốn apply? Bạn có đang suy nghĩ về chủ đề cho bài luận cá nhân của mình? Việc quan sát những người đi trước có thể sẽ rất hữu ích. Nhiều ngôi trường hàng đầu đã chia sẻ những ví dụ về các bài luận ứng tuyển thành công mà bạn có thể học hỏi. Ở đây, chúng ta sẽ xem xét một bài luận được nhận vào Đại học Stanford.
Một bài luận của Zoya Garg về gia đình và tình yêu
Bài luận sau đây là của Zoya Garg, một ứng viên đã thành công được nhận vào Đại học Stanford. Bài luận của Zoya là góc nhìn độc đáo về gia đình mình. Là con của những người nhập cư, bài viết của cô là một ví dụ rất hay cho học sinh quốc tế.
Chúng tôi sẽ trích dẫn toàn bộ bài luận bằng tiếng Anh. Bạn nên đọc toàn văn. Sau đó, ta sẽ cùng phân tích cặn kẽ để xem vì sao đó là một bài luận hay và thành công. Từ đó, chúng tôi sẽ rút ra một vài bài học kinh nghiệm để bạn có thể áp dụng kể câu chuyện của riêng mình, theo cách của riêng mình.
Bài luận
My mom finds a baffling delight from drinking from glass, hotel-grade water dispensers. Even when three-day-old lemon rinds float in stale water, drinking from the dispenser remains luxurious. Last year for her birthday, I saved enough to buy a water dispenser for our kitchen counter. However, instead of water, I filled it with handwritten notes encouraging her to chase her dreams of a career.
As I grew older, I noticed that my mom yearned to pursue her passions and to make her own money. She spent years as a stay-at-home mom and limited our household chores as much as she could, taking the burden upon herself so that my brothers and I could focus on our education. However, I could tell from her curiosity of and attitudes toward working women that she envied their financial freedom and the self-esteem that must come with it. When I asked her about working again, she would tell me to focus on achieving the American dream that I knew she had once dreamed for herself.
For years, I watched her effortlessly light up conversations with both strangers and family. Her empathy and ability to understand the needs, wants and struggles of a diverse group of people empowered her to reach the hearts of every person at a dinner table, even when the story itself did not apply to them at all. She could make anyone laugh, and I wanted her to be paid for it. “Mom, have you ever thought about being a stand-up comedian?”
She laughed at the idea, but then she started wondering aloud about what she would joke about and how comedy shows were booked. As she began dreaming of a comedy career, the reality of her current life as a stay-at-home mom sank in. She began to cry and told me it was too late for her. I could not bear to watch her struggle between ambition and doubt.
Her birthday was coming up. Although I had already bought her a present, I realized what I actually wanted to give her was the strength to finally put herself first and to take a chance. I placed little notes of encouragement inside the water dispenser. I asked my family and her closest friends to do the same. These friends told her other friends, and eventually I had grown a network of supporters who emailed me their admiration for my mom. From these emails, I hand wrote 146 notes, crediting all of these supporters that also believed in my mom. Some provided me with sentences, others with five-paragraph-long essays. Yet, each note was an iteration of the same sentiment: “You are hilarious, full of life, and ready to take on the stage.”
On the day of her birthday, my mom unwrapped my oddly shaped present and saw the water dispenser I bought her. She was not surprised, as she had hinted at it for many years. But then as she kept unwrapping, she saw that inside the dispenser there were these little notes that filled the whole thing. As she kept picking out and reading the notes, I could tell she was starting to believe what they said. She started to weep with her hands full of notes. She could not believe the support was real, that everyone knew she had a special gift and believed in her.
Within two months, my mom performed her first set in a New York comedy club. Within a year, my mom booked a monthly headlining show at the nation’s premier comedy club.
I am not sure what happened to the water dispenser. But I have read the notes with my mom countless times. They are framed and line the walls of her new office space that she rented with the profits she made from working as a professional comedian. For many parents, their children’s careers are their greatest accomplishment, but for me my mom’s is mine.
Phân tích cụ thể từng câu
Sau khi đọc bài luận trên, bây giờ, ta sẽ cùng đọc với nhau để hiểu làm cách nào mà bài luận này trở nên khác biệt, cũng như hiểu được những lựa chọn của Zoya giúp cô thành công.
Thu hút sự chú ý bằng những chi tiết cụ thể
My mom finds a baffling delight from drinking from glass, hotel-grade water dispensers. Even when three-day-old lemon rinds float in stale water, drinking from the dispenser remains luxurious.
Hãy để ý sự tự tin trong đoạn mở đầu này. Tác giả bắt đầu bài luận bằng cách cho chúng ta thấy những siêu chi tiết về đối tượng trung tâm của bài luận, mẹ tác giả. Một trong những điều mà chúng tôi thường thấy, đó là học sinh Việt Nam thường rất khó khăn trong việc chi tiết hoá bài luận của mình. Chúng tôi thường xuyên đọc được những cụm từ như “just a normal student” hay “just a normal family” trong những bản nháp luận đầu tiên. Nhưng hãy ghi nhớ rằng mỗi gia đình, mỗi người đều đặc biệt. Và bạn càng chi tiết hoá bao nhiêu thì bài luận càng đáng nhớ bấy nhiêu.
Hãy thử làm một bài tập sau, bạn có nghĩ ra một điều gì đó thật cụ thể về gia đình mình? Một điều gì đó thật riêng biệt về họ?
Cấu trúc đầu cuối tương ứng
Last year for her birthday, I saved enough to buy a water dispenser for our kitchen counter. However, instead of water, I filled it with handwritten notes encouraging her to chase her dreams of a career.
Sau khi đưa ra những chi tiết cụ thể về mẹ mình, tác giả sau đó nói về một món quà sinh nhật đặc biệt mình mình tặng mẹ. Nhưng lưu ý rằng ở các đoạn tiếp sau, món quà này sẽ không xuất hiện. Nó chỉ xuất hiện vào phần cuối bài luận, làm khơi dậy ý nghĩa cho câu chuyện có tính cá nhân rất cao này.
Chắc chắn để làm được điều đó, bày luận đã phải được chỉnh nhiều lần. Bài luận của bạn sẽ trưởng thành, chuyên nghiệp và kỹ lưỡng hơn nếu như bạn có thể vạch ra hướng đi ngay từ đầu.
Cho độc giả một lý do để quan tâm
As I grew older, I noticed that my mom yearned to pursue her passions and to make her own money. She spent years as a stay-at-home mom and limited our household chores as much as she could, taking the burden upon herself so that my brothers and I could focus on our education.
Đây là đoạn hai của bài luận. Trước đó, ta đã được đọc phần giới thiệu bao gồm một số chi tiết cụ thể hay ho (và khá kỳ lạ) về mẹ của tác giả, sau đó là một chút về món quà độc đáo mà tác giả tặng mẹ mình. Điều này rất hay, rất đáng nhớ. Nhưng ta vẫn chưa có lý do để quan tâm đến câu chuyện này cả. Vẫn chưa có nhiều điều có thể bị phá vỡ ở đây.
Tuy nhiên, mở đầu đoạn thứ hai, tác giả đã cho chúng ta lý do để quan tâm đến mẹ cô. Cô vẽ nên bức tranh về một phụ nữ đã hy sinh những nhu cầu và mong muốn của bản thân vì con cái. Điều này khiến chúng ta thấu hiểu nhân vật và quan tâm tới nhân vật hơn.
Thêm thắt những quan điểm riêng của bạn, dù bạn đang viết về điều gì
However, I could tell from her curiosity of and attitudes toward working women that she envied their financial freedom and the self-esteem that must come with it. When I asked her about working again, she would tell me to focus on achieving the American dream that I knew she had once dreamed for herself.
Một trong những lý do khiến bài luận này thành công đến vậy là vì tác giả đang làm một nhiệm vụ khó: viết một bài luận về mẹ, nhưng đồng thời bài luận cũng hé lộ cho ta chân dung tác giả.
Đây là điều cực kỳ quan trọng. Cần phải nhớ rằng một bài luận ứng tuyển đại học phải chứng minh cho trường đại học thấy rằng bạn là một sinh viên chín chắn, biết suy nghĩ, biết mình là ai và mình đang hướng tới điều gì trong cuộc sống. Bằng cách thêm thắt quan điểm riêng, những câu hỏi mà tác giả đã hỏi mẹ mình, tác giả có thể vẫn tập trung vào chủ đề đã chọn từ đầu, đồng thời thể hiện sự trưởng thành và chu đáo của bản thân với hội đồng tuyển sinh.
Mỗi câu chuyện luôn có nhiều khía cạnh
For years, I watched her effortlessly light up conversations with both strangers and family. Her empathy and ability to understand the needs, wants and struggles of a diverse group of people empowered her to reach the hearts of every person at a dinner table, even when the story itself did not apply to them at all.
Chúng ta đang ở đoạn thứ ba, và lúc này giọng văn đã thay đổi. Mặc dù đoạn thứ hai u buồn khi mô tả về những giấc mơ đã mất của người mẹ, đoạn thứ ba cho chúng ta một danh sách dài những phẩm chất của bà.
Sự thay đổi về tông giọng mang đến một làn gió mới cho người đọc. Bạn cũng có thể lưu ý rằng chỉ trong một vài đoạn văn mà tác giả đã đưa ra rất nhiều chi tiết hay ho về mẹ mình mà không hề lặp lại.
- Mẹ cô có một niềm yêu thích kỳ lạ với những chiếc bình đựng nước bằng thủy tinh, vì chúng nhắc bà nhớ về một cuộc sống dư dả.
- Mẹ cô cảm thấy đã bỏ lỡ một phần quan trọng của cuộc đời khi bà không đi làm và kiếm tiền cho bản thân.
- Mẹ cô sẵn lòng hy sinh điều này vì bà muốn những điều tốt nhất cho các con mình và muốn các con có cơ hội theo đuổi giấc mơ Mỹ.
- Mẹ cô có khả năng khiến mọi người vui vẻ, bà thu hút sự quan tâm của mọi người bằng những câu chuyện vô cùng hấp dẫn.
Hãy là người tham gia tích cực vào câu chuyện bạn kể
She could make anyone laugh, and I wanted her to be paid for it. “Mom, have you ever thought about being a stand-up comedian?”
Giống như việc phải thêm thắt quan điểm của bản thân vào bài luận, bạn cũng phải là người tham gia tích cực vào câu chuyện mình kể, ngay cả khi, về mặt kỹ thuật, câu chuyện đó không phải về bạn.
Ở cuối đoạn thứ ba, chúng ta được thấy bước ngoặt của bài luận, khi người viết hỏi mẹ xem bà đã từng nghĩ đến việc theo đuổi sự nghiệp hài kịch chưa. Trước đó, ta đã biết về những giấc mơ đã mất của người mẹ và khả năng thu hút khán giả của bà. Bây giờ, ta được thấy người viết chủ động đề ra một giải pháp.
Hãy kể về cả thành công VÀ thất bại
She laughed at the idea, but then she started wondering aloud about what she would joke about and how comedy shows were booked. As she began dreaming of a comedy career, the reality of her current life as a stay-at-home mom sank in. She began to cry and told me it was too late for her. I could not bear to watch her struggle between ambition and doubt.
Đây là toàn bộ đoạn văn thứ tư, với nội dung đều là về việc người mẹ của tác giả đã ngay lập tức từ bỏ ý định trở thành một diễn viên hài kịch ra sao, dù còn chưa thử sức. Ban đầu, bà thích ý tưởng này, nhưng rồi bà quyết định rằng mình không thể theo đuổi nó được, và bà bật khóc. Sau đó, tác giả mô tả nỗi đau khi nhìn thấy mẹ mình hoài nghi về bản thân.
Đây là một đoạn rất quan trọng. Thực ra thì tác giả có thể đã bỏ qua phần này và chuyển ngay sang chi tiết món quà đã thay đổi cuộc đời mẹ mình ra sao. Nhưng không, tác giả đã chứng tỏ rằng, hành trình trở thành một người dũng cảm, sẵn sàng vươn tới ước mơ của bản thân là không dễ dàng.
Khi viết bài luận, bạn đừng lo ngại kể ra những thất bại, những lỗi lầm. Mặc dù ta luôn bị cám dỗ nhảy ngay đến đoạn kết, tới thời điểm ta đạt thành công thành công, nhưng nếu bạn cho độc giả thấy mình đã trải qua những thất bại thế nào để đạt đến thành công thì thành công ấy càng ngọt ngào hơn nữa.
Xen kẽ câu dài, câu ngắn
Her birthday was coming up.
Mặc dù đây là tiểu tiết, nhưng lại tạo nên sự khác biệt lớn. Đoạn văn thứ 5 mở đầu bằng câu văn này. Đó là một câu văn rất ngắn khi so cùng các câu trước và sau đó. Việc thay đổi độ dài của câu như thế sẽ giúp bài viết có nhịp điệu và dễ đọc hơn.
Bạn không cần dùng từ điển từ đồng nghĩa, hãy cứ thành thật
Although I had already bought her a present, I realized what I actually wanted to give her was the strength to finally put herself first and to take a chance. I placed little notes of encouragement inside the water dispenser. I asked my family and her closest friends to do the same. These friends told her other friends, and eventually I had grown a network of supporters who emailed me their admiration for my mom.
Ta đang đọc phần lớn của đoạn văn thứ năm. Bạn hãy để ý, ở đây tác giả dùng ngôn ngữ cực kỳ đơn giản. Nói ra điều này không phải để phủ nhận nỗ lực của tác giả (cô ấy đã đỗ vào Stanford cơ mà!). Nhưng hãy lưu ý cô ấy không dùng những mô tả, ẩn dụ hay so sánh phức tạp nào. Cô sử dụng từ vựng cơ bản để kể một câu chuyện có thật và cụ thể.
Đối với các du học sinh Việt Nam, đây sẽ là một điểm lưu ý hữu ích, rằng bài luận không phải là nơi để bạn thể hiện trình độ tiếng Anh hay thậm chí kỹ năng viết của mình xuất sắc ra sao. Bài luận ở đó để nói lên bạn là ai, bằng cách kể một câu chuyện có ý nghĩa.
Đừng kể suông
Some provided me with sentences, others with five-paragraph-long essays. Yet, each note was an iteration of the same sentiment: “You are hilarious, full of life, and ready to take on the stage.”
On the day of her birthday, my mom unwrapped my oddly shaped present and saw the water dispenser I bought her. She was not surprised, as she had hinted at it for many years. But then as she kept unwrapping, she saw that inside the dispenser there were these little notes that filled the whole thing. As she kept picking out and reading the notes, I could tell she was starting to believe what they said. She started to weep with her hands full of notes. She could not believe the support was real, that everyone knew she had a special gift and believed in her.
Đây là phần cuối của đoạn năm và phần đầu của đoạn sáu. Hãy để ý, tác giả đã đưa độc giả vào bối cảnh câu chuyện. Tác giả mô tả mẹ mình vào ngày sinh nhật, khi bà mở món quà kỳ lạ. Tác giả không chỉ kể lể theo kiểu “mẹ tôi đã được truyền cảm hứng rất nhiều nhờ sự động viên từ bạn bè”. Thay vào đó, tác giả mô tả cho mẹ thấy bà mở món quà ra sao, lấy từng tờ giấy ra đọc thế nào, và cuối cùng bà rơi nước mắt.
Những cảnh như thế này rất đáng nhớ và chúng tạo nên một câu chuyện vô cùng mạnh mẽ. Lời khuyên “đừng kể suông” luôn được dành cho các nhà văn, và nó cũng có thể được áp dụng cho các bài luận cá nhân.
Không gì bằng một cú twist
Within two months, my mom performed her first set in a New York comedy club. Within a year, my mom booked a monthly headlining show at the nation’s premier comedy club.
Tác giả đã làm một việc xuất sắc khi vừa mô tả một cách cụ thể, vừa đưa ra những tình huống bất ngờ. Trong một đoạn văn ngắn ngủi chỉ gồm hai câu mà tác giả mang đến một tình tiết nằm ngoài dự đoán, rằng tác giả đã truyền cảm hứng cho mẹ mình trở thành một diễn viên hài.
Mặc dù bài luận tôn vinh thành công của mẹ cô, nhưng đồng thời nó cho thấy tác giả – người đang ứng tuyển vào trường đại học – là người đóng vai trò quan trọng trong thành công đó.
Một hình ảnh xuyên suốt
I am not sure what happened to the water dispenser. But I have read the notes with my mom countless times. They are framed and line the walls of her new office space that she rented with the profits she made from working as a professional comedian. For many parents, their children’s careers are their greatest accomplishment, but for me my mom’s is mine.
Khi bài luận đi tới phần kết, ta có thể thấy hình ảnh của chiếc máy lọc nước quan trọng ra sao với toàn bộ cấu trúc bài. Nó là chi tiết thú vị ở đoạn đầu, là trung tâm của cảnh ở khúc giữa bài, và lại xuất hiện một lần nữa ở phần kết.
Khẳng định một lần nữa, đây là một bài luận tương đối đơn giản. Tác giả không dùng từ khó hiểu, không sử dụng nhiều thủ pháp văn học hoa mỹ. Nhưng nó lại mang tới một câu chuyện rất tập trung kể về người mẹ, về chính tác giả bài và toàn bộ động lực của gia đình cô. Bài luận có cấu trúc hoàn hảo, vì thế mà nó dễ đọc với những tình tiết đáng nhớ.
Bạn có thể học theo mọi thứ mà tác giả đã làm
Đây là một bài luận đơn giản mà đẹp đẽ. Sau khi đã phân tích từng câu một, chúng tôi hy vọng rằng bạn sẽ nhận thấy nỗ lực của tác giả trong việc xây dựng một cấu trúc vững chắc, với những hình ảnh và khung cảnh khiến độc giả ghi nhớ. Bằng cách kể một câu chuyện mạch lạc, với các chi tiết và khung cảnh cụ thể, cùng với một hình ảnh nổi bật xuyên suốt, tác giả đã mang tới một truyện ngắn đáng nhớ về gia đình cô chỉ trong hơn 600 từ.
Còn bạn? Câu chuyện của bạn là gì?
